Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

Verantwoordelijke redacteur dossier: Jan Brouwers
Dossiers » Johannes Paulus II, paus

Johannes Paulus II, paus

Johannes Paulus II (Wadowice, 18 mei 1920 - Vaticaanstad, 2 april 2005), geboren als Karol Józef Wojtyła. Hij werd in 1964 aartsbisschop van Krakau, in 1967 kardinaal en op 16 oktober 1978 werd hij gekozen tot paus. Zijn verkiezing kwam als een verrassing: sinds 1523 was er geen niet-Italiaanse paus meer geweest.

Tijdens zijn pontificaat dat bijna 27 jaar duurde, reisde hij over de hele wereld. Geen paus had ooit zo veel landen bezocht. Overal was men onder de indruk van zijn charismatische optreden. Maar ook riep hij weerstanden op doordat hij strikt vasthield aan zaken als het verbod op anticonceptie. Ook leek het erop alsof hij zelf de macht in de Kerk in handen wilde houden, terwijl het Tweede Vaticaans Concilie nog maar enkele decennia daarvoor had uitgesproken dat de paus samen met de bisschoppen de Kerk bestuurt. Vooral in Nederland riepen deze standpunten weerstand op. Hij kreeg er in 1985 dan ook een ongewoon koele ontvangst.
In Polen daarentegen wist hij de bevolking tijdens zijn bezoeken zo veel zelfvertrouwen te geven dat de Polen in verzet kwamen tegen het toenmalige communistische regime. De ineenstorting van de communistische regimes in Oost-Europa is voor een deel dan ook zijn verdienste.

Johannes Paulus II ijverde daarnaast voor sociale rechtvaardigheid en godsdienstvrijheid. Voor wat betreft de verbetering van de relatie van de rooms-katholieke Kerk met het jodendom zette hij belangrijke stappen: hij was de eerste paus die ooit een synagoge bezocht.

In 1981 werd er een aanslag op hem gepleegd, waarschijnlijk in opdracht van de geheime dienst van de Sovjet-Unie die in hem een grote bedreiging zag. Volgens hem was het aan Maria te danken dat de aanslag mislukte. Hij herstelde van zijn verwondingen en tot 2000 bleef hij de krachtige leider van de rooms-katholieke kerk. Daarna ging zijn gezondheid zienderogen achteruit, maar hij wilde zijn ambt niet neerleggen. De Kerk is geen organisatie die jeugd en lichamelijke schoonheid aanprijst. Ook een paus die lijdt, kan voor de wereld een voorbeeld zijn als dienaar van God, zo vond hij.

Paus Johannes Paulus II stierf op 2 april 2005. Tijdens zijn uitvaart riepen vele gelovigen dat hij onmiddellijk heilig moest worden verklaard. Dat gebeurde niet, maar het zaligverklaringsproces werd wel ongebruikelijk snel, in juni 2005, geopend. Dit leidde tot zijn zaligverklaring op 1 mei 2011.
Lees verder »