Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

Verantwoordelijke redacteur dossier: Karin Leeuwenhoek
Dossiers » Levinas, Emmanuel » boeken (over) » De vele gezichten van het kwaad: Meedenken in het spoor van Emmanuel Levinas

De vele gezichten van het kwaad: Meedenken in het spoor van Emmanuel Levinas

Roger Burggraeve en Luc Anckaert, De vele gezichten van het kwaad: Meedenken in het spoor van Emmanuel Levinas, Leuven: Acco, 1996, 214 p.

Bekend is het centrale thema in Levinas’ werk over de verantwoordeljkheid van de mens jegens de ander. De ander manifesteert zich als een appèl dat het subject weglokt uit zijn ‘natuurlijke’ zelfgerichte interesses. Minder bekend is dat Levinas’ bijzonder mooie en uitdagende reflecties over de inbreuk van de ander in de volstrekt ‘gezonde’ zijnspoging van het subject mogelijk gemaakt worden door een intense worsteling met het nooit te vatten mysterie van het kwaad dat, niettegenstaande zijn uiteindelijke ontoegankelijkheid, steeds weer opnieuw ‘te denken geeft’ - ook al is dit denken een schandaal daar het kwaad er een aanzien door verkrijgt. Het kwaad kan verschillende gestalten aannemen: de afschuwelijke anonimiteit van het onpersoonlijke en chaotische, lijden en dood, de dreiging van een totaliserende bestaanswijze, het structureel onrecht dat uitgaat van economische, maatschappelijke, juridische en politieke structuren, enz. Wanneer men het denken van Levinas vanuit de vraag naar het kwaad herleest, ontstaat een nieuw en uitermate boeiend hermeneutisch perspectief dat leidt tot een beter begrip van de reële inzet van de levinasiaanse denkbeweging. De cruciale vraag is voor Levinas dan ook niet alleen hoe we met het kwaad kunnen omgaan, maar vooral hoe wij het kwaad - vooral het morele kwaad waarvan zovele telkens het slachtoffer worden - zijn angel kunnen ontnemen, zonder dit kwaad te negeren of te bagatelliseren.

Auteurs Burggraeve en Anckaert pogen in hun bijdragen het denken van Levinas te herlezen vanuit de vraag naar het kwaad. Roger Burggraeve schetst het algemeen levinasiaans perspectief waarin de vele gezichten van het kwaad opduiken en hun desoriënterende dynamiek ontvouwen. Centraal staat de gedachte dat in onze menselijke en wereldlijke realiteit kwaad en goed niet radicaal van elkaar gescheiden zijn, maar dat het kwaad het goede als een schaduw vergezelt op de verschillende niveaus van de menselijke bestaansdynamiek. Luc Anckaert toont aan hoe het denken van de wijsgeer Franz Rosenzweig de contouren bevat van Levinas’ filosofie over het kwaad.



Bron: Ethische Perspectieven, driemaandelijks tijdschrift van het Overlegcentrum voor Ethiek van de K.U. Leuven
Externe link: Niet meer nieuw verkrijgbaarBoekbeschrijving/recensie