Lucepedia

Belijdenissen, dertien boeken.
-Autobiografie- 
Augustinus vangt zijn werk aan met een lofprijzing aan God.
Boek 1: Kinderjaren op school met Augustinus' belijdenis van zijn toen bedreven jeugdzonden. Boek 2: Terugblik op het jaar dat Augustinus als puber thuis moest slijten ter onderbreking van de studies door geldgebrek van zijn vader. Boek 3: De studietijd in Carthago waarin de liefde voor de wijsheid ontluikt door studie op Cicero's Hortensius. Begin van het contact met de manicheeërs. Boek 4: Terugblik op de hartelijke betrekkingen met de manicheeërs en op de dood van een goede vriend, die zich tot het katholieke christendom had bekeerd. Vervolgens een inhoudsbeschrijving van Augustinus' eerste werk (vgl nr 104 pulch) en het bericht over zijn zelfstandige studie van Aristoteles' Boek over de Categorieën. Boek 5: Over de vervreemding van de manicheeërs. Augustinus vestigt zich als leraar in de welsprekendheid. Eerst in Rome, daarna in Milaan. Daar komt hij in contact met Ambrosius en besluit hij om weer catechumeen van de katholieke kerk te worden. Boek 6: Karakterbeschrijvingen van Ambrosius en Alypius. Augustinus beschrijft zichzelf als gevangen in angst voor dood en oordeel. Boek 7: Inhoudelijke kant van de bekering. De opvattingen over God als materie en het vertrouwen in de kunde van de sterrenwichelaars worden losgelaten. De studie van neo-platoonse geschriften en nog meer de studie van de paulijnse brieven bieden nieuwe perspectieven. Boek 8: Ontmoeting met Simplicianus over de bekering van de neo-platonist Marius Victorinus, en met Ponticianus over de bekering van Antonius. Dan volgt na hevige innerlijke strijd de voltooiing van Augustinus' bekering. Boek 9: Augustinus legt het ambt van leraar in de retorica neer en op het landgoed van Verecundus in Cassiciacum bereidt hij zich voor op de doop. Doop in Milaan. Kort daarna strandt Augustinus onderweg naar Afrika in Ostia. Daar sterft Monica. Uitgebreide karakterschets van Monica. Boek 10: Overgang van het onderzoek waarin Augustinus zichzelf als schrijver van het boek beschouwt naar het onderzoek over de vermogens van de ziel om God te kennen. Daarin grote aandacht voor het geheugen. Boek 11: Uitleg over Genesis 1,1: Wat deed God voordat Hij hemel en aarde schiep en hoe kwam God er toe om te scheppen? Hierin uitvoerige beschouwing over het wezen van de tijd. Boek 12: Uitleg over Genesis 1,1-2. Aan het slot enige beschouwingen over uitlegkunde naar aanleiding van de verschillende interpretaties van deze bijbelverzen. Boek 13: Beschouwing over de goedheid van God, die de wereld schiep hoewel Hijzelf geen schepsel nodig had. In de eerste verzen van Genesis leest Augustinus een aanduiding van het geheim van de Drievuldigheid. Aan het slot een uiteenzetting over de allegorische betekenis van het gehele scheppingsverhaal.

De vier evangelisten en de samenhang van hun evangelieverhalen, vier boeken.
-Exegese- 
Boek 1: Achtereenvolgens over het gezag van de evangelisten, hun aantal, hun volgorde en de verschillende opzet van hun evangelieberichten. Deze onderwerpen worden in verband gebracht met de opvattingen van de neo-platonici, die het als een probleem zien dat Christus niet zelf geschriften heeft nagelaten. Vervolgens de kwestie als zouden de evangelisten in hun evangeliën aan Christus hogere titels hebben meegegeven dan Hijzelf. Uiteenzetting dat in de evangeliën trouw wordt bericht over het apostolische geloof door erop te wijzen hoe de evangelische boodschap in het geloof van de profeten van Israël ligt ingebed. De God van Israël mag als enige worden aanbeden. Boek 2: Onderzoek over het evangelie volgens Matteüs tot aan het verhaal over het laatste avondmaal in een vergelijking met parallelteksten van de andere evangeliën in hun onderlinge samenhang. Boek 3: Dezelfde onderlinge vergelijking vanaf het laatste avondmaal tot en met het einde van de evangelische getuigenissen. Boek 4: Uitlegkundige problemen die bijzonder zijn voor de evangeliën volgens Marcus, Lucas en Johannes.

De terechtwijzing aan het adres van de donatisten.
-Antidonatistisch- 
Brief aan Bonifacius, tribuun van Afrika. De aanleiding zijn de problemen met mensen die niet wilden gehoorzamen aan de door het keizerlijke hof uitgevaardigde richtlijnen tegen de donatisten.

Antwoord aan de grammaticus Cresconius, vier boeken.
-Antidonatistisch- 
In boek 1 behandeling van de brief van Cresconius die ter verdediging van Petilianus geschreven is. Wie de waarheid bemint, hoeft geen vrees te hebben voor de welsprekendheid en de redeneerkunde. Verder aandacht voor het verschil in opvatting tussen katholieken en donatisten over het sacrament van de doop en over het vraagstuk van de legitieme bediening ervan. In boek 2 de vraag of bekeerde ketters en scheurmakers opnieuw moeten worden gedoopt. In boek 3 een cursorische behandeling van het resterende gedeelte van Cresconius' brief. In boek 4 hernieuwde behandeling van de brief als geheel met bijzondere aandacht voor de tegenwerpingen van de maximianisten.

Drieëntachtig vraagstukken.
-Filosofie, Exegese, Dogmatiek- 
Een inhoudsoverzicht van de 83 vraagstukken die in dit werk aan de orde komen geeft Augustinus in nr.111 retr. 1,26. Het werk bevat de behandeling van verschillende wijsgerige, exegetische, theologische en kerkelijke vraagstukken.

Christelijke scholing in tekstbegrip en presentatie.
-Dogmatiek, Exegese- 
Op welke manier kan de Heilige Schrift worden begrepen en hoe moet het begrepene vervolgens worden overgedragen? In de boeken 1 en 2 de beginselen van zowel profane als gewijde vakken. In boek 3 aandacht voor wat tegenwoordig de bijbelse hermeneutiek wordt genoemd; beïnvloed door een soortgelijk werk van de donatist Tyconius. In boek 4 de grondbeginselen van de homiletiek. In 396 wordt het werk afgebroken bij 3,35. De rest is in 426 voltooid.

De gave van volharding.
-Antipelagiaans- 
Net zoals nr. 99 praed.sanct. gericht aan Prosperus en Hilarius. De eerste helft handelt over het genadekarakter van de volharding en de samenhang ervan met de voorbestemming. De tweede helft over de bedenkingen van de tegenstanders tegen predestinatie en genade.

Reactie op twee pelagiaanse brieven, vier boeken.
-Antipelagiaans- 
De eerste pelagiaanse brief waarop Augustinus reageert, is van Julianus van Aeclanum. Deze brief is alleen via de indrukken van Augustinus bewaard gebleven. Men neemt aan dat deze brief Julianus' inzichten goed weergeven. Julianus lijkt zich te keren tegen manicheïsche opvattingen dat door de val van Adam de mens niet meer kan beschikken over een vrije wilskeuze, maar onder de dwang van het vlees staat. Men staat dientengevolge negatief tegenover het huwelijk. Bovendien huldigt men het standpunt dat de heiligen in het Oude Testament niet zonder zonde maar met schuld beladen zijn gestorven. De apostelen en Christus zijn evenmin vrij van zonden. De dwang van het vlees is zo sterk dat zelfs het doopsel niet alle zonden kan wegnemen.
De tweede pelagiaanse brief is afkomstig van dezelfde Julianus maar nu met zeventien andere bisschoppen. Ook deze brief is alleen door de verwijzingen van Augustinus bewaard gebleven. Beide brieven lijken inhoudelijk op elkaar. 
Augustinus' reactie op de beide brieven is opgedragen aan Bonifacius, bisschop van Rome. Zijn reactie volgt de documenten van Julianus en de zijnen op de voet. Boek 1 behandelt de eerste brief; de laatste drie boeken gaan in op de tweede brief. Op bepaalde aspecten worden de brieven aangevuld of verbeterd vanuit het katholieke geloof. De opvattingen van Augustinus zijn naar de verschillende onderwerpen als volgt samen te vatten: - de natuur is weliswaar als goed geschapen, maar behoeft wegens de erfzonde een Verlosser; - het huwelijk is weliswaar een goed, maar is als gevolg van de zonde met kwade begeerlijkheid omgeven; - de wet is heilig, recht en goed, maar niet bij machte de zonden van de mensen weg te nemen; - de heiligen van het Oude en Nieuwe Verbond zijn gerechtvaardigd, maar niet van zonden vrij. Tenslotte volgen tegenover de opvattingen van de pelagianen gezagvolle uitspraken van Cyprianus en Ambrosius die de eigen inzichten over erfzonde, helpende genade en de onvolkomenheid van de menselijke gerechtigheid onderbouwen.

Uiteenzettingen over de Psalmen.
-Exegese- 
Vers-voor-vers-uitleg over het gehele psalterium. Niet alle uiteenzettingen zijn als voordracht gehouden. Tenminste de uiteenzettingen over de Psalmen 1-32 (33) zijn gedicteerd; evenzo de 32 sermones over Ps 118 (119). De uitleg is sterk christologisch van karakter.