Maarten den Dulk, Het Marcusevangelie als pelgrimsverhaal, in: Interpetatie 18,4 (2010), p. 10-12

In het Marcusevangelie is Jezus voortdurend onderweg. Hij komt uit Galilea en gaat naar Jeruzalem. Hoewel zijn afkomst en bestemming duidelijk zijn, is het niet duidelijk waar hij thuis is. Is Jezus wel ergens thuis of is hij atijd een vreemdeling, overal een bedevaartganger?

 

Het evangelieverhaal van Marcus duurt niet lang. Hardop gelezen ben je er in twee uur mee klaar. Marcus vond blijkbaar dat er niet veel méér te vertellen was over de levensweg van Jezus als volwassen man. Zijn levensweg was een soort pelgrimage, die niet langer dan twee, drie jaar geduurd heeft. Dat is – als je zuinig met je woorden bent - gauw verteld. Volgens Marcus heeft Jezus als pelgrim geen vaste woonplaats en is altijd onderweg van het een naar het ander. Met zijn opmerkelijke optreden máákt hij zich een weg. Toch komt hij wel degelijk ergens vandaan en gaat ook zeer beslist ergens naar toe.

In het eerste deel van het evangelie vertrekt hij uit zijn joodse vaderstad in Galilea. Van daaruit gaat hij over de grenzen van zijn moederland heen en krijgt hij contact met de wereld van de niet-joodse volken, waar hij een vreemdeling is. In het tweede deel van het evangelie maakt hij de omgekeerde beweging. Hij vertrekt vanuit de wereld van de volken en gaat naar Jeruzalem toe, naar ‘de’ stad waar alle joden wat mee hebben. Hij weet dat dáár zijn bestemming ligt. Zo komt men Jezus in het evangelieverhaal tweemaal tegen: hij verlaat zijn vaderstad en wordt een vreemdeling; en hij keert vanuit zijn vreemdelingschap terug naar Jeruzalem om daar Pesach te vieren als bedevaartganger. Jezus is pelgrim in twee verschillende betekenissen van het woord: vreemdeling in de wereld van de niet-joodse volken en bedevaartganger op weg naar Jeruzalem. Hoe meer Jezus onderweg is, des te minder is hij ergens thuis. Hij is niet alleen een vreemdeling buiten zijn eigen cultuur. Ook de oude bekenden in zijn vaderstad in Gallilea en de machthebbers in Jeruzalem vertrouwen hem op den duur niet meer en werken hem binnen de kortste keren weg. Zo iemand brandt aan twee kanten op. Dat maakt zijn verhaal tot een kort verhaal.