Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

Verantwoordelijke redacteur dossier: Karin Leeuwenhoek
Dossiers » Theologisch Debat » wetenschappelijke artikelen » ‘Het noodlot betwijfeld. Calvijn over voorzienigheid en voorbeschikking’

‘Het noodlot betwijfeld. Calvijn over voorzienigheid en voorbeschikking’

Jelle Kommerie, ‘Het noodlot betwijfeld. Calvijn over voorzienigheid en voorbeschikking’, in: Theologisch Debat 1-2010, p. 56-62.


Calvijns leer van de voorzienigheid (providentia Dei) en de leer van de predestinatie (praedestinatio) hebben altijd veel aandacht gehad. Die aandacht strekt zich uit tot buiten de kring van theologen en tot in de huidige tijd. Zo poneert de kinderboekenschrijver Guus Kuijer in zijn boek Het doden van een mens (2007) de stelling dat deze doctrines bij Calvijn zijn ontstaan vanuit angst. Deze angst is volgens hem het Leitmotiv in de theologie van Calvijn. Tegenstanders van Calvijn zijn het slachtoffer geworden van deze angst. Als voorbeeld daarvan noemt Kuijer Miguel Servet (1511-1553), die mede door toedoen van Calvijn op de brandstapel is geëindigd.

Theologiestudent Jelle Kommerie wil in dit artikel aantonen dat Calvijns visie juist een verzet is tegen de angst. Hij verzet zich tegen het wegnemen van de verantwoordelijkheid van mensen. Het noodlot (fatum) maakt mensen onmachtig en neemt bij mensen de verantwoordelijkheid voor hun daden weg. Calvijn stelt tegenover het noodlot daarom de leer van de voorzienigheid en de predestinatie. Dit blijkt zowel uit Calvijns Institutie van 1539 en 1541 als uit zijn geschrift over de astrologie. Niet alleen keerde Calvijn zich hierbij tegen de klassieke filosofie, maar ook tegen zijn mede-reformator Philippus Melanchthon (1497-1560).

Het tijdschrift Theologisch Debat is per december 2011 opgehouden te bestaan en heeft de bestaande jaargangen om niet digitaal ter beschikking gesteld aan Lucepedia.


Bron: Tilburg School of Catholic Theology
Gekoppeld bestand: Bekijk / download