Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

Verantwoordelijke redacteur dossier: Max Lammertink
Dossiers » Verzameldossier » andere online bronnen » Doctor Atomic

Doctor Atomic

Doctor Atomic, opera van John Adams, 2005
In de moderne opera Doctor Atomic van John Adams uit 2005 komen de Holy Sonnets van John Donne voor. 

John Donne (1572-1631) was een Engelse anglicaanse priester, jakobiet en dichter. Zijn omvangrijke werk omvat naast sonnetten, liederen, satirische verzen en liefdespoëzie ook vele preken en (vooral) religieuze gedichten. Donnes religieuze poëzie is doortrokken van Bijbelse onderwerpen en beelden en alle denkbare theologische thema’s komen in zijn werken aan bod.

De opera Doctor Atomic gaat over de test van de eerste atoombom, de zgn. Trinity test, en de hoogspanning en stress van de personen die deze test voorbereidden. Robert Oppenheimer, de ‘vader van de atoombom’, vernoemde de test naar de Drie-eenheid naar aanleiding van Holy Sonnet XIV van de door hem bewonderde dichter John Donne, dat luidt:

Batter my heart, three person'd God; for, you
As yet but knocke, breathe, shine, and seeke to mend;
That I may rise, and stand, o'erthrow mee, and bend
Your force, to breake, blowe, burn and make me new.
I, like an usurpt towne, to'another due,
Labour to'admit you, but Oh, to no end,
Reason yhour viceroy in mee, mee should defend,
But is captiv'd, and proves weake or untrue.
Yet dearely'I love you, and would be loved faine,
But am betroth'd unto your enemie:
Divorce mee, untie, or breake that knot againe;
Take mee to you, imprison mee, for I
Except you'enthrall mee, never shall be free,
Nor ever chast, except you ravish mee.

Het eerste bedrijf van de opera eindigt met een aria die wordt gezongen op deze tekst van Donne. 
Oppenheimers keuze voor de codenaam ‘Trinity’ laat zien dat bij de discussie over de ethische kwesties bij de ontwikkeling van de atoombom door de natuurwetenschappen ook religieuze motieven een rol spelen. Tevens geeft de codenaam misschien iets weer van hoe Oppenheimer de atoombom zag: als een destructieve doch creatieve kracht, die het vermogen had om de oude wereld weg te vagen en een nieuwe te maken. 

In de opera is ook poëzie van andere dichters verwerkt, alsmede uit de Bhagavad Gita, een belangrijke tekst in het hindoeïsme. 

Via onderstaande link is het operafragment met het gedicht van John Donne te beluisteren.


Bron: Tilburg School of Catholic Theology
Externe link: Beluister/bekijk